શ્રી ચિદાનંદ સ્વામી પ્રવચનમાળા – 109 થી 111

તું મને મળવાં તડપીશ, તું મને ચાહવાં તડપીશ ! એ સમયે તારી આંખમાં આંસુ હશે, કેમ કે, તને સાચું સમજાયું હશે ! પણ ત્યારે હું...   - મનીષ ચુડાસમા “સ્નેહનું પવિત્ર ઝરણું”

રંગ જામ્યો છે નવલી નવરાતનો, મારા હૈયે આનંદ અપાર હરખાતો. મળ્યો છે સાથ સરખી સહિયરોનો, માના ચાચર ચોકમાં ગરબો ગવાતો. ગરબો વધાવ્યો અમે કંકુ ચોખલિયે, દીવડાની જ્યોતથી ઝગમગ થાતો. ગબ્બરના ગોખથી રે મા અંબા પધાર્યા , અવની પર આનંદનો અવસર રેલાતો. આવ્યા રે આસોનાં રૂડા રે નોરતાં , રંગ જામ્યો છે નવલી નવરાતનો. - દિનેશ નાયક "અક્ષર"

લેખક, ચિત્રકાર અને નર્મદા ભકત અમૃતલાલ વેગડ (1928-2018) નો આજે જન્મદિવસ છે. તેમનો જન્મ ગોવામલ જીવણ વેગડને ત્યાં થયો હતો. તેમના પિતા માધાપર, કચ્છના વતની હતા અને જબલપુરમાં આવીને વસ્યા હતા. તેઓ અન્ય મિસ્ત્રી સમુદાય સાથે બંગાળ નાગપુર રેલ્વે લાઇનના ગોંદિયા-જબલપુર ભાગમાં રેલ્વે કોન્ટ્રાક્ટર તરીકેનું કામ કરતા ૧૯૦૬માં ત્યાં સ્થાયી થયા હતા. અમૃતલાલ વેગડે તેમનો અભ્યાસ વિશ્વ ભારતી યુનિવર્સિટી, શાંતિનિકેતન ખાતે કર્યો હતો અને તેમણે નંદલાલ બોઝ જેવા શિક્ષકોના હાથ નીચે ૧૯૪૮ થી ૧૯૫૩ દરમિયાન તાલીમ મેળવી હતી. નંદલાલ બોઝ પાસે તેઓ પ્રકૃત્તિ અને તેની સુંદરતાનો આદર કરવાનું શીખ્યા. તેઓ પાણીના રંગો વડે ચિત્રકામ શીખ્યા હતા પરંતુ તૈલી રંગો (ઓઇલ...

વૃદ્ધો જ્યારે વધારે બોલે છે ત્યારે સાઠે બુદ્ધિ નાઠી એવુ કહીએ છીએ... પરંતુ ડૉક્ટર એને વરદાન માને છે... ડૉક્ટર કહે છે કે નિવૃત્ત વરિષ્ઠોએ વધુ વાત કરવી જોઈએ કારણકે આ ઉમરે યાદદાસ્ત ઓછી થવી એ સહજ છે અને તેનો કોઇ ઈલાજ નથી... વધુ બોલવુ એ જ એનો ઉપાય છે... વરિષ્ઠ નાગરિકોના વધુ વાત કરવાના ઓછામાં ઓછા ત્રણ ફાયદા છે... પ્રથમ ફાયદો : બોલવાથી મગજ સક્રિય થાય છે અને મગજ સક્રિય પણ રહે છે. કારણકે ભાષા અને વિચાર એકબીજા સાથે સંવાદ કરે છે. ખાસ કરીને જ્યારે જલ્દી જલ્દી બોલે છે તો સ્વાભાવિક રૂપ થી જ ઝડપથી વિચારોનું પ્રતિબિંબ પડે છે અને...

નવરાત્રીના નવ નવ દિવસમાં🎻 રોજ રોજ ઉજાગરા થાય,🥁 કે માળી મને નીંદર ન આવે. બાળપણથી આ મારું પ્રિય ગીત રહ્યું છે. આ લેખ લખતી વખતે, હું આ ગીત મન હી મન ગણગણી રહી હતી અને મોઢે એક મોટા સ્મિત સાથે, એનો ખૂબ આનંદ લઈ રહી હતી. હું ફ્લેશબેકમાં જઈને એ દિવસો યાદ કરું છું, જ્યારે અમે નવલા નોરતાના આખી રાત મજા લેતા, અને ઠેઠ સવારે ચાર વાગે ઘરે આવતા. નવરાત્રી: વર્ષનો બહુપ્રતીક્ષિત તહેવાર અને જેનો લગભગ દરેક વ્યક્તિએ આનંદ માણ્યો હશે, પછી ભલે તે કોઈપણ જાતિ અથવા ધર્મ સાથે સંબંધિત હોય. નવરાત્રી વર્ષનો તે સમય છે જ્યારે આત્મા તેના ઉચ્ચતમ...

મા પાવા તે ગઢથી ઊતર્યાં, મા કાળી રેમાએ વસાવ્યું ચાંપાનેર, પાવાગઢવાળી રેમા ચાંપા તે નેરના ચાર ચૌટા, મા કાળી રેસોનીએ માંડ્યાં હાટ, પાવાગઢવાળી રે મા પાવા તે ગઢથી ઊતર્યાં, મા કાળી રેમા સોનીડો લાવે રૂડાં ઝૂમણાં, મા કાળી રેમારી મા અંબેમાને કાજ, પાવાગઢવાળી રેમા પાવા તે ગઢથી ઊતર્યાં, મા કાળી રેમા માળી તે આવે મલપતો, મા કાળી રેએ લાવે ગજરાની જોડ, પાવાગઢવાળી રે મા પાવા તે ગઢથી ઊતર્યાં, મા કાળી રેમા કુંભારી આવે મલપતો, મા કાળી રેએ લાવે ગરબાની જોડ, પાવાગઢવાળી રેમા પાવા તે ગઢથી ઊતર્યાં, મા કાળી રેમા સુથારી આવે મલપતો, મા કાળી રેએ લાવે બાજઠની જોડ, પાવાગઢવાળી રે...

આઝાદીના ખાસ્સા વર્ષ બાદ ગાંધીજીની દેશમાં લટાર... એક પછી એક ઘણાને મળ્યા વાતચીત વ્યવહાર તપાસ્યા.... ને અંતે ચશ્માંના કાચ લૂછતાં સજળ નેત્રે બળતા હૈયે બળબળે છે... આ માણસ... માણસ સિવાય ઘણું બધું છે ને એજ મારી આંખે ખૂંચતુ કણું છે... ને કોઇ ગલ્લે વૈષ્ણવ જન તો તેને કહીયે.... સંભળાઇ રહ્યું છે.. ચાની ચુસ્કી સાથે આછેરી વાત બાપુએ સાંભળી આજ બાપુનો જન્મ દિન ખરોને... ને બાપુ હજીયે કશું ન થયું જાણી પેલા સજાવેલા સર્કલે ફરી મૂર્તિમંત થઇ એક લાકડીના ટેકે ગોઠવાઈ ગયા.... રચના: નિલેશ બગથરિયા "નીલ "

તારા વિના શ્યામ મને એકલડું લાગે આ ગરબાની લોકપ્રિયતા દેશદેશાવરમાં કેટલી બધી છે એ કહેવાની જરૂર નથી. પરંતુ આ સુંદર ગરબો જેમણે લખ્યો અને કમ્પોઝ કર્યો છે એનું નામ તો મોટા ભાગના ગુજરાતીઓ માટે સાવ અજાણ્યું જ છે. આ ગરબો એટલી હદે લોકપ્રિય થયો છે કે એના પ્રભાવમાં ગરબાના ગીતકાર - સંગીતકાર કોણ છે એ જાણવાનો ય કદી વિચાર આવ્યો નહીં કોઈને! તમે ગમે તેટલું મગજ કસો તો ય ખ્યાલ નહીં આવે કે આ ગરબાના રચયિતા કોણ છે. એ જીનિયસ કલાકાર છે વડોદરાના વિનોદ આયંગર. આયંગર અટક વાંચીને તમને નવાઈ લાગશે પણ હા, આ તમિળભાષી એટલે કે એક બિનગુજરાતીએ આ...

વૈષ્ણવ જન તો તેને કહિયે,જે પીડ પરાયી જાણે રે પર દુઃખે ઉપકાર કરે તોયે, મન અભિમાન ના આણે રે સકળ લોકમાં સહુને વંદે, નિંદા ન કરે કેની રે વાચ કાછ મન નિશ્ચલ રાખે ધન ધન જનની તેની રે સમદૃષ્ટિ ને તૃષ્ણા ત્યાગી પરસ્ત્રી જેને માત રે જિહ્વા થકી અસત્ય ન બોલે પરધન નવ ઝાલે હાથ રે મોહ માયા વ્યાપે નહિ જેને દૃઢ વૈરાગ્ય જેના મનમાં રે રામ નામ શુ તાળી રે લાગી સકળ તીરથ તેના તનમાં રે વણ લોભી ને કપટ રહિત છે કામ ક્રોધ નિવાર્યા રે ભણે નરસૈયો તેનું દર્શન કરતા કુળ એકોતેર તાર્યાં રે

સમગ્ર જીવન દિવસથી રાત સતત અવિરત બોલતા રહેવું આપણને ગમે છે. અગણિત સામાજિક લોકો કે જેને સમૂહજીવન ગમે છે તેઓ માટે બોલવું એ જ આનંદ છે. વ્યાવસાયિક જીવનમાં પણ લોકોને પ્રભાવિત કરવા બોલવું અનિવાર્ય બન્યું છે. વ્યક્તિત્વ વિકાસ અંતર્ગત પણ વાણીચાતુર્યને ખૂબ અગત્યનું માનવામાં આવે છે. ટોકિંગ સ્માર્ટનેસની કેળવણી માટે વ્યક્તિત્વ વિકાસ અંતર્ગત આજકાલ કોચિંગ કલાસીસ ચાલે છે. કેવું બોલવું કેટલું બોલવું, કેવી રીતે બોલવું, ક્યારે બોલવું, કોના માટે બોલવું વગેરેની સમજણ મોટાભાગના સમાજમાં હોશિયારીનો વિશેષ માપદંડ છે. સામાન્ય રીતે ઉત્તમ બોલનારના પ્રભાવમાં સમાજ રહેતો હોય છે કેમકે ચાતુર્ય હોશિયારી કુશળતા સાબિત કરવાનો આપણી પાસે એક જ સરળ રસ્તો છે....